Tag: લોક સાહિત્ય

રાષ્ટ્રીય શાયર સદ્‌ગત ઝવેરચંદ મેઘાણી માત્ર બે પંક્તિમાં સૌરાષ્ટ્રના ગામડાનો સરસ પરિચય કરાવે છે: નાના શા ગામડાના નાના વિસામા ચૉરો ને ચબૂતરો જી રે. ચૉરે બેસીને ગીત ગાતાં પટેલિયા …

‘પરકમ્મા’ પુસ્તકનાં પાનાં પર ઝવેરચંદ મેઘાણીએ સૌરાષ્ટ્રના ઇતિહાસને ઉલટાવી નાખનાર એક વાક્ય લખ્યું છે ઃ ‘બંદૂકો આવી ને બહાદૂરો રડ્યા.’ ગુજરાત ને કચ્છ-કાઠિયાવાડના શૂરવીરો બંદૂકની બીકથી નહોતા રડ્યા, પણ …

ગીરમાં વસતા માલધારીઓ પોતાની ભેંસોને સાંકળ વડે કોઈ દિવસ બાંધતા નથી. દોહતી વખતે કે રાત્રે કાંટાની વાડ્યવાળા વાલોડિયામાં છૂટી જ રાખે છે. જંગલના બહોળા ચરિયાણમાં ચરતી અને હિરણ્ય જેવી …

વૈશાખ મહિનામાં ગામડાંમાં વિવાડો ઉમટે. કાળજામાં કંઇક કોડભરેલા વર કન્યાના લગ્ન લેવાઈ જાય. પછી વિવાહિતનો ખોળો ન ભરાય ત્યારે સૂર્યપત્ની રાંદલને આરજુ કરતી ગાય છે : આ લીંપ્યું ને …

દિવાળીનું પાંચ દિવસનું પરબ રૂમઝૂમતું વહી જાય અને કારતકી અગિયારસના તુલસીવિવાહ રંગેચંગે ઉજવાઈ જાય તી કેડ્યે લોકજીવનમાં વિવાહ-વાજનની બઘડાટી બોલવા માંડે. લગ્નપ્રસંગે જાતિએ જાતિએ નોખનિરાળા રિવાજો જોવા મળે. આમાંનો …

લોકસમાજમાં માનવીની બોલી અને લખણ-અપલખણને વર્ણવતી એક કહેવત છે: બાર ગાઉએ બોલી બદલે, તરુવર બદલે શાખા, જાતે દા’ડે કેશ બદલે, લખણ ન બદલે લાખા. તમે પગપાળા કે ગાડામારગે બાર ગાઉનો પલ્લો …

‘કમરે બાંઘું ગાડરું ને કોરમાં ચરવા જાય, ચાર ઘેંટા તો ચોરાઈ જીયાં, તેની કોણ ફરિયાદી જાય ?’ ગુજરાતી દુહાની જોડાજોડ બેસતો આ પ્રકાર લાવણીનો છે. ગીત, સંગીત અને નૃત્યથી …